REPETYTORIUM MATURA 2023 BIOLOGIA

SPIS TREŚCI:

Metodyka badań biologicznych

• Obserwacja a doświadczenie
• Formułowanie problemów badawczych i hipotez
• Planowanie obserwacji i doświadczeń

Biochemia, czyli chemia życia

• Metody określania składu chemicznego organizmów
• Makroelementy i pierwiastki biogenne
• Mikro- i ultraelementy
• Rodzaje wiązań i oddziaływań chemicznych w cząsteczkach biologicznych
• Tlenek wodoru, czyli woda
• Związki organiczne, ich występowanie i rola biologiczna

Cytologia: budowa i funkcje komórki

• Komórkowa teoria budowy organizmów żywych
• Eukariotyczny i prokariotyczny plan budowy komórki
• Błony biologiczne
• Ultrastruktura komórki prokariotycznej
• Ultrastruktura komórki eukariotycznej

Metabolizm komórkowy

• Metabolizm komórkowy
• Odżywianie się komórek
• Fotosynteza
• Uwalnianie energii dla procesów życiowych
• Gospodarka odpadami metabolicznymi

Różnorodność organizmów żywych z elementami fizjologii roślin i zwierząt

• Systematyka jako nauka
• Wirusy
• Królestwo Procaryota
• Protisty jako najprostsze organizmy eukariotyczne
• Grzyby (Mycetes) jako odrębne królestwo
• Warunki życia w wodzie i na lądzie
• Tkanki roślinne
• Organy wegetatywne roślin
• Teoria telomowa i pochodzenie roślin
• Mszaki jako poboczna linia rozwojowa roślin telomowych
• Rośliny nasienne (Spermatophyta)
• Wymiana gazowa u roślin
• Transpiracja i transport wody w roślinie
• Transport asymilatów w roślinie
• Regulacja czynności życiowych roślin
• Pobudliwość i ruchy roślin
• Spoczynek i kiełkowanie nasion
• Zoologia systematyczna
• Etapy rozwoju zwierząt tkankowych
• Wtórouste (Deuterostomata)
• Dwuwarstwowce: parzydełkowce i żebropławy
• Najprostsze trójwarstwowce: robaki płaskie (Platyhelminthes)
• Robaki obłe (obleńce, Nemathelminthes)
• Pierwsze zwierzęta celomatyczne: pierścienice (Annelida)
• Stawonogi (Arthropoda)
• Mięczaki (Mollusca) jako odrębna linia rozwojowa zwierząt celomatycznych
• Strunowce (Chordata)
• Kręgowce (Vertebrata)
• Powłoki ciała zwierząt
• Układ ruchu zwierząt
• Narządy zmysłów i odbierane przez nie bodźce
• Zależność budowy układu pokarmowego od rodzaju pobieranego pokarmu
• Zależność między budową a funkcją układu krążenia
• Sposoby i narządy wymiany gazowej zwierząt
• Typy narządów wydalniczych i wydalanie u zwierząt
• Sposoby rozmnażania się zwierząt

Funkcjonowanie organizmu człowieka w oparciu o struktury anatomiczne

• Komórka, tkanka, narząd, układ narządów: poziomy organizacji ciała człowieka
• Odżywianie
• Układ pokarmowy człowieka
• Układ oddechowy człowieka
• Serce i układ krążenia
• Odpowiedź immunologiczna organizmu
• Układ wydalniczy
• Wydalanie u człowieka
• Rozmnażanie płciowe u człowieka
• Regulacja nerwowa czynności życiowych i praca mózgu
• Podstawy behawioryzmu
• Choroby układu nerwowego
• Narządy zmysłów
• Hormonalna regulacja czynności życiowych
• Skóra jako narząd
• Układ ruchu człowieka
• Ontogeneza człowieka

Stan zdrowia i choroby

• Definicja zdrowia i choroby. Najważniejsze przyczyny chorób człowieka

Ekologia

• Populacja ekologiczna
• Biocenoza
• Wpływ człowieka na bioróżnorodność
• Ekosystem
• Biosfera i biomy kuli ziemskiej
• Ochrona przyrody

Genetyka z biotechnologią

• Historia odkrycia DNA jako nośnika informacji genetycznej i jego struktury
• Replikacja DNA
• Cykl życiowy komórki
• Mitoza, czyli podział komórki na dwie potomne
• Mitoza i mejoza: porównanie przebiegu i funkcji biologicznych
• Ekspresja genów
• Genetyka mendlowska
• Teoria chromosomowa Morgana
• Typy dziedziczenia
• Dziedziczenie płci i cech sprzężonych z płcią
• Dziedziczenie pozajądrowe
• Definicja i rodzaje zmienności w populacjach naturalnych
• Mutacja: błąd podczas przetwarzania informacji genetycznej
• Analiza rodowodów
• Choroby genetyczne, ich uwarunkowania i przejawy
• Biotechnologia

Pochodzenie i zmienność form życia

• Biogeneza: pochodzenie i powstanie życia na Ziemi
• Dowody na istnienie życia przed milionami lat i ewolucję organizmów
• Mechanizmy ewolucji
• Prawo Hardy’ego-Weinberga
• Powstawanie gatunków i rodzaje specjacji
• Antropogeneza