REPETYTORIUM MATURA 2024 CHEMIA

Spis treści

Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna

• Atom - ujęcie klasyczne

  Pojęcia podstawowe

  Ustalanie wzorów związków chemicznych

  Masa atomowa i średnia ważona masa izotopowa

  Masa cząstek (molekuł)

  Charakterystyka cząstek elementarnych

  Naturalne przemiany jądrowe

  Reguła przesunięć Soddy'ego - Fajansa

  Okres półtrwania

• Stechiometria

  Mol, masa molowa

  Objętość molowa w warunkach normalnych i standardowych

  Objętość molowa w warunkach dowolnych

  Prawo stałości składu

  Prawo zachowania masy

  Ułamki składników: masowe, molowe i objętościowe

  Zawartość procentowa składników w mieszaninie lub w związku chemicznym

  Wydajność reakcji chemicznej

  Wyprowadzanie wzorów elementarnych

  Zależności stechiometryczne na bazie równań reakcji

  Obliczanie składu mieszanin poreakcyjnych

  Obliczanie składu mieszanin w oparciu o gęstości mieszanin

Budowa atomu

• Budowa atomu a układ okresowy pierwiastków
• Budowa atomu - ujęcie kwantowe

  Liczby kwantowe

  Kontur orbitalu (chmury elektronowej)

  Reguły zabudowy orbitali

  Konfiguracja elektronowa stanu podstawowego na przykładzie atomu selenu

  Elektrony

  Konfiguracja jonów

  Wzbudzony stan elektronowy

• Układ okresowy pierwiastków (uop) - ujęcie klasyczne

  Nazwy grup

  Pojęcia podstawowe

  Charakterystyka połączeń czwartego okresu uop grup 1-2 i 13-18

  Zmiany wielkości na tle układu okresowego

Wiązania chemiczne. Oddziaływania międzycząsteczkowe

• Budowa cząsteczki - ujęcie klasyczne

  Pojęcia podstawowe

  Wzory chemiczne

  Wiązania chemiczne - definicje, podział

  Właściwości substancji, w których występują różne rodzaje wiązań

  Wzory elektronowe cząsteczek

• Budowa cząsteczek - ujęcie kwantowe

  Kolejność poziomów energetycznych cząsteczki

  Hybrydyzacja orbitali atomowych

  Rodzaje hybrydyzacji

  Kształt cząsteczek lub jonów dla poszczególnych liczb przestrzennych

• Alotropia pierwiastków

Kinetyka i statyka chemiczna. Energetyka reakcji chemicznych

• Pojęcia podstawowe
• Sposoby wymiany energii pomiędzy układem i otoczeniem
• Konwencja międzynarodowa znaków energii
• Funkcje termodynamiczne
• Zasady termodynamiki
• Definicja szybkości reakcji i wpływ różnych czynników na szybkość

  Zależność szybkości reakcji od temperatury (v = v(T))

  Zależność szybkości od stężenia (v = v(c))

• Rząd reakcji

  Cząsteczkowość reakcji

  Badanie wpływu różnych czynników na szybkość reakcji - zasada ogólna

• Kataliza chemiczna - zależność szybkości od obecności innych substancji

  Podział

• Prawo działania mas - prawo Guldberga i Waagego
• Zależność stałej od temperatury
• Reguła przekory (Le Chateliera-Brauna)

Roztwory

• Roztwory i reakcje w roztworach wodnych

  Podział roztworów

  Roztwory koloidalne

  Podział koloidów

  Porównanie koloidów

  Metody rozdzielania mieszanin

  Rozpuszczanie, roztwarzanie

  Efekty towarzyszące rozpuszczaniu

  Reakcje w roztworach wodnych

• Stężenia chemiczne

  Stężenia procentowe

  Stężenie molowe

  Rozpuszczalność

  Przeliczanie stężeń

  Mieszanie roztworów - reguła krzyża

• Stechiometria mieszanin
• Obliczanie mas molowych mieszanin
• Projektowanie podstawowych doświadczeń

  Sporządzanie roztworu o danym stężeniu

  Projektowanie prostej identyfikacji jonów w roztworze - zasada ogólna

  Porównywanie mocy elektrolitów - zasada ogólna

  Zbieranie gazów wydzielanych w trakcie doświadczenia

  Oczyszczanie mieszanin gazowych

  Otrzymywanie różnych gazów w laboratorium szkolnym

Reakcje w roztworach wodnych

• Dysocjacja elektrolityczna

  Teoria dysocjacji Arrheniusa

  Teoria Bronsteda-Lowry'ego

  Teoria Lewisa

• Formy zapisu równań reakcji jonowych

  Ogólne zasady zapisu równań reakcji jonowych

• Elektrolity mocne i „lotne”

  Przykłady równań reakcji jonowych

• Stałe równowagi

  Stała równowagi reakcji dysocjacji nazywana stałą dysocjacji

  Iloczyn jonowy wody

• Hydroliza związków organicznych i nieorganicznych
• Bufory - definicja i zasada działania

  Działanie roztworu buforowego

Systematyka związków nieorganicznych

• Równania reakcji otrzymywania substancji nieorganicznych

  Tlenki

  Wodorki

  Wodorotlenki

  Kwasy

  Sole

  Hydroksosole i wodorosole

  Azotki

  Węgliki

  Projektowanie podstawowych doświadczeń

Utlenianie i redukcja

• Reguły wyznaczania stopni utlenienia

  Metody uzgadniania równań reakcji redoks (bilans klasyczny i jonowo-elektronowy)

• Przewidywanie własności utleniająco-redukujących atomów i prostych jonów
• Przewidywanie kierunku reakcji redoks
• Badanie zachowania się metali w reakcjach z kwasami - zasada ogólna
• Porównywanie własności utleniająco-redukujących substancji - zasada ogólna
• Porównywanie aktywności metali - zasada ogólna

  Porównywanie aktywności metali - przykład

• Najlepsze utleniacze

  Przewidywanie produktów reakcji redoks z zastosowaniem manganianu(VII) potasu (KMnO4)

  Badanie własności utleniających manganianu(VII) potasu w zależności od środowiska

  Badanie własności utleniających manganianu(VII) potasu

  Badanie własności utleniających związków chromu(VI)

  Własności utleniające kwasu azotowego(V)

  Własności utleniające kwasu siarkowego(VI)

  Własności utleniające fluorowców

Elektrochemia. Ogniwa

• Ogniwa

  Przykłady ogniw galwanicznych

• Elektroliza

  Reguły wydzielania się składników na elektrodach podczas elektrolizy

Metale, niemetale i ich związki

• Substancje proste - charakterystyka metali i niemetali
• Barwa płomienia i roztworów
• Przykłady związków pierwiastków bloku S i P
• Pierwiastki bloku D

  Uwagi ogólne

  Chrom

  Mangan

  Żelazo

  Srebro

  Miedź

  Cynk

• Podstawy analizy chemicznej

  Miareczkowanie

  Analiza spaleniowa - analiza elementarna

Zastosowanie wybranych związków nieorganicznych i ochrona środowiska

• Właściwości SiO2 i jego odmiany występujące w przyrodzie, proces produkcji szkła

  Charakter chemiczny SiO2

  Proces produkcji szkła

• Rodzaje, właściwości i zastosowanie szkła
• Surowce do produkcji wyrobów ceramicznych, cementu i betonu
• Rodzaje skał wapiennych w przyrodzie, właściwości i zastosowanie. Wykrywanie skał wapiennych

  Wykrywanie skał wapiennych w minerałach

• Hydraty

  Nazewnictwo hydratów

• Proces zmydlania tłuszczów. Mydła jako przykład detergentów

  Otrzymywanie mydeł

  Odczyn wodnego roztworu mydła

  Wpływ twardości wody na mydła i detergenty

• Eutrofizacja wód
• Charakter chemiczny składników środków czystości
• Emulsje
• Niektóre składniki leków i ich działanie
• Procesy fermentacyjne

  Fermentacja alkoholowa

  Fermentacja mlekowa

  Fermentacja octowa

  Fermentacja masłowa

• Sposoby konserwacji żywności, zapobiegania psuciu się
• Właściwości gleby i jej pH

  Warstwy gleby

• Nawozy

  Wpływ nawozów na pH gleby

• Zanieczyszczenia gleb i sposoby ochrony przed jej degradacją

  Rekultywacja

• Surowce służące do pozyskiwania energii
• Destylacja ropy naftowej
• Alternatywne źródła energii
• Liczba oktanowa i sposoby jej zwiększania
• Rodzaje tworzyw sztucznych
• Włókna naturalne i sztuczne

  Doświadczenia pozwalające odróżnić włókna białkowe, celulozowe, sztuczne i syntetyczne

  Włókna syntetyczne

• Zanieczyszczenia powietrza

  Skutki zanieczyszczeń powietrza

  Wpływ zanieczyszczeń na organizm człowieka

  Ochrona powietrza

Chemia organiczna

• Podział związków organicznych
• Wiązania w związkach organicznych i typ hybrydyzacji
• Reakcje w chemii organicznej

  Reakcje charakterystyczne dla związków organicznych

• Przewidywanie właściwości fizycznych i chemicznych związków organicznych

  Temperatury przemian fazowych

  Rozpuszczalność w rozpuszczalnikach

• Izomeria w związkach organicznych

  Rodzaje izomerii

  Rodzaje izomerii omawiane w szkole średniej

  Izomeria optyczna

  Ustalanie konfiguracji absolutnej

  Wzory stereochemiczne

  Rodziny konfiguracyjne

• Podstawowe szeregi homologiczne lub związki danej klasy

  Węglowodory nasycone, nienasycone, cykliczne

  Węglowodory aromatyczne

  Alkohole

  Fenole, aminy, amidy

  Związki karbonylowe - aldehydy i ketony

  Kwasy karboksylowe

  Amino- i hydroksykwasy

  Cukry proste

• Nazewnictwo związków organicznych

  Węglowodory nasycone o łańcuchach prostych

  Węglowodory cykliczne

  Węglowodory nienasycone (alkeny, alkiny, alkadieny)

  Węglowodory aromatyczne (areny)

  Pochodne węglowodorów

  Alkohole

  Fenole

  Aldehydy

  Ketony

  Kwasy karboksylowe

  Sole i estry kwasów karboksylowych

  Amidy kwasowe

  Aminy

• Podstawowe odczynniki w chemii organicznej
• Charakterystyka i reaktywność związków organicznych

  Węglowodory

  Alkohole

  Fenole

  Związki karbonylowe

  Kwasy karboksylowe

  Aminy

  Amidy kwasowe

  Wielofunkcyjne pochodne węglowodorów

• Aminokwasy
• Cukry
• Białka

  Kwasy nukleinowe

  Właściwości fizyko-chemiczne kwasów nukleinowych

  Tworzywa sztuczne